Rotaviruslar bütün dünyada, çocukluk çagi gastroenteritinin en önemli etkenidir. Hemen hemen bütün çocuklar 2-3 yasina kadar bu virusla enfekte olurlar.Özellikle hijyen kosullarinin iyi oldugu gelismis ülkelerde bakteriyel etkenler daha az görüldügünden, rotavirusa daha sik rastlanir. Ortalama olarak bütün dünyada infant ishallerinin % 10-20si rotavirusa baglidir. Ülkemizde yapilan bir çalismada bu oran % 16.6 olarak bulunmustur. Sanilanin aksine, rotavirus çogunlukla dehidratasyonla seyreden agir diyare ve kusmaya neden olur. Dolayisiyla ishale bagli hastaneye yatislarda da etken olarak ilk sirada yer almaktadir. Dünya üzerinde yilda 5-10 milyon olarak hesaplanan ishale bagli çocuk ölümlerinin % 10-20si rotavirus kaynaklidir. Bu nedenle rotavirus gastroenteritini önleyebilecek bir asinin yaygin olarak kullanilmasi, milyonlarca çocugu ölümden kurtarabilecektir.Rotaviruslar reoviruslar ailesi içerisinde yer alan, 11 çift iplikçikli RNA segmentinden olusan bir genomu olan mikroorganizmalardir. Her bir gen segmenti tek bir protein sentezletir. Bunlarin çogunlugu yapisal proteinlerdir (2,3). Serotip spesifik immün determinantlar ise dis protein kabukta yer alan vp.3 ve vp.7dir. Serotipe spesifik nötralizan antikorlar ve immün cevap bu iki proteine karsi gelisir.Rotavirus insan yaninda, çok sayida memeli hayvanda da enfeksiyona neden olmaktadir. Ancak hayvan rotaviruslarinin insanda enfeksiyon olusturdugunu gösteren bir delil henüz bulunamamistir. En azindan alti farkli insan rotavirus serotipi tanimlanmistir. Bunlann içerisinde en sik rastlanan serotip 1, daha az siklikla da serotip 2 ve 3dür. Rotavirus genellikle \weaning\ döneminde, yani 6-24 ay arasinda agir gastroenteritlere neden olur. Bu donemin sonunda hemen hemen bütün çocuklarda parsiyel bir immünite ortaya çikar. Reenfeksiyonlar bundan sonra yaygin olarak görülür, ancak hafif veya subklinik seyreder.Rotavirusa karsi bagisiklik konusunda günümüzde hala anlasilamamis konular olmasina karsin, genel olarak barsak mukozasinda bulunan Ig A ve Ig G tipi antikorlarin koruyucu oldugu kabul edilmektedir. Yapilan çalismalarda rotavirus enfeksiyonundan sonra barsakta olusan antikor cevabinin aylarca devam ettigi ve reenfeksiyon sirasinda anamnestik bir cevap olarak, hizli bir antikor artisi oldugu gözlenmistir. Klinik olarak reenfeksiyonlarin hafif seyretmesi de bu immünolojik bulguyu desteklemektedir. Yapilan çalismalarda homotipik korunmayi saglayan anti-vp.3 ve anti-vp.7 antikorlarinin rolü oldukça iyi bir sekilde anlasilirken, heterotipik korunma, yani kros-immünite için önemli olan anti-vp.6 (iç kapsid) antikorlarinin önemi tam olarak saptanamamistir.
Rotavirus Asilari
Rotavirusa karsi asi gelistirmek için yapilan ilk çalismalar Jennerian bir yaklasimla baslamis, yani degisik hayvan rotaviruslari attenüe edilmistir. Bunun en onemli nedeni insan rotaviruslarinin hücre kültürlerinde üretilmesinin güçlügüdür. Bu amaçla iki sigir ve bir maymun rotavirusu çok sayida çalismada denenmistir.
1. Barnes GL, Lund JS, Adams L, Mora A, Mitchell SV, Caples A, Bishop RF. Phase 1 trial of a candidate rotavirus vaccine (RV3) derived from a human neonate. J Paediatr Child Health . 1997;33:300-304.
2. Barnes GL, Bishop RF. Rotavirus infection and prevention. Curr Opin Pediatr . 1997;9:19-23.
3. Bernstein DI, Smith VE, Sander DS, Pax KA, Schiff GM, Ward RL. Evaluation of WC3 rotavirus vaccine and correlates of protection in healthy infants. J Infect Dis . 1990;162:1055-1062.
4. Block SL, Vesikari T, Goveia MG, Rivers SB, Adeyi BA, Dallas MJ, Bauder J, Boslego JW, Heaton PM. Efficacy, immunogenicity, and safety of a pentavalent human-bovine (WC3) reassortant rotavirus vaccine at the end of shelf life. Pediatrics . 2007;119:11-18.
5. Ceyhan M, Kanra G, Yeniay I, Ciliv G, Vesikari T. Rotaviruses in infants with diarrhea studied by viral RNA electrophoresis in Ankara, Turkey. Turk J Pediatr . 1987;29:145-149.
6. Ceyhan M, Kanra G, Secmeer G, Midthun K, Davidson BL, Zito ET, Vesikari T. Take of rhesus-human reassortant tetravalent rotavirus vaccine in breast-fed infants. Acta Paediatr . 1993;82:223-227.
7. Dagan R, Kassis I, Sarov B, Midthun K, Davidson BL, Vesikari T, Sarov I. Safety and immunogenicity of oral tetravalent human-rhesus reassortant rotavirus vaccine in neonates. Pediatr Infect Dis J . 1992;11:991-996.
8. Dennehy PH. A short report on the highlights of world-wide development of RIX4414: a North American experience comparative evaluation of safety and immunogenicity of two dosages of an oral live attenuated human rotavirus vaccine (RIX4414) in infants in the United States and Canada. Vaccine . 2006;24:3780-3781.
9. Glass RI, Gentsch JR, Ivanoff B. New lessons for rotavirus vaccines. Science . 1996;272:46-48.
10. Glass RI, Bresee JS, Turcios R, Fischer TK, Parashar UD, Steele AD. Rotavirus vaccines: targeting the developing world. J Infect Dis . 2005;0:0-0.
11. Hanlon P, Hanlon L, Marsh V, Byass P, Shenton F, Hassan-King M, Jobe O, Sillah H, Hayes R, M'Boge BH, . Trial of an attenuated bovine rotavirus vaccine (RIT 4237) in Gambian infants. Lancet . 1987;1:1342-1345.
12. Joensuu J, Koskenniemi E, Pang XL, Vesikari T. Randomised placebo-controlled trial of rhesus-human reassortant rotavirus vaccine for prevention of severe rotavirus gastroenteritis. Lancet . 1997;350:1205-1209.
13. Kapikian AZ, Hoshino Y, Chanock RM, Perez-Schael I. Jennerian and modified Jennerian approach to vaccination against rotavirus diarrhea using a quadrivalent rhesus rotavirus (RRV) and human-RRV reassortant vaccine. Arch Virol Suppl . 1996;12:163-175.
14. Keusch GT, Cash RA. A vaccine against rotavirus--when is too much too much? N Engl J Med . 1997;337:1228-1229.
15. Lanata CF, Black RE, Flores J, Lazo F, Butron B, Linares A, Huapaya A, Ventura G, Gil A, Kapikian AZ. Immunogenicity, safety and protective efficacy of one dose of the rhesus rotavirus vaccine and serotype 1 and 2 human-rhesus rotavirus reassortants in children from Lima, Peru. Vaccine . 1996;14:237-243.
16. Perez-Schael I. The impact of rotavirus disease in Venezuela. J Infect Dis . 1996;0:0-0.
17. van d, V, Pant N, Wolvers D, Bezemer S, Hermans PW, Bellamy K, Sarker SA, van der Logt CP, Svensson L, Verrips CT, Hammarstrom L, van Klinken BJ. Reduction in morbidity of rotavirus induced diarrhoea in mice by yeast produced monovalent llama-derived antibody fragments. Vaccine . 2006;24:4130-4137.
18. Vesikari T, Varis T, Green K, Flores J, Kapikian AZ. Immunogenicity and safety of rhesus-human rotavirus reassortant vaccines with serotype 1 or 2 VP7 specificity. Vaccine . 1991;9:334-339.
19. Vesikari T. Rotavirus vaccines against diarrhoeal disease. Lancet . 1997;350:1538-1541.
20. Vesikari T, Matson DO, Dennehy P, Van DP, Santosham M, Rodriguez Z, Dallas MJ, Heyse JF, Goveia MG, Black SB, Shinefield HR, Christie CD, Ylitalo S, Itzler RF, Coia ML, Onorato MT, Adeyi BA, Marshall GS, Gothefors L, Campens D, Karvonen A, Watt JP, O'Brien KL, DiNubile MJ, Clark HF, Boslego JW, Offit PA, Heaton PM. Safety and efficacy of a pentavalent human-bovine (WC3) reassortant rotavirus vaccine. N Engl J Med . 2006;354:23-33.
21. Vesikari T, Clark HF, Offit PA, Dallas MJ, DiStefano DJ, Goveia MG, Ward RL, Schodel F, Karvonen A, Drummond JE, DiNubile MJ, Heaton PM. Effects of the potency and composition of the multivalent human-bovine (WC3) reassortant rotavirus vaccine on efficacy, safety and immunogenicity in healthy infants. Vaccine . 2006;24:4821-4829.
22. Vesikari T, Karvonen A, Puustinen L, Szakal ED, Zeng SQ, Delem A, De VB. A short report on highlights of world-wide development of RIX4414: an European experience. Vaccine . 2006;24:0-0.
23. Vesikari T, Karvonen AV, Majuri J, Zeng SQ, Pang XL, Kohberger R, Forrest BD, Hoshino Y, Chanock RM, Kapikian AZ. Safety, Efficacy, and Immunogenicity of 2 Doses of Bovine-Human (UK) and Rhesus-Rhesus-Human Rotavirus Reassortant Tetravalent Vaccines in Finnish Children. J Infect Dis . 2006;194:0-370.