Diğer

Brons Hiperreaktivitesi

  • Feyzullah Çetinkaya

J Curr Pediatr 2007;5(1):-

Brons hiperreaktivitesi (BHR) solunum yollarinin çesitli uyaricilara karsi yanitinda bir artisi ifade eder ve hava yolunda obstrüksiyon ve kronik inflamasyon ile birlikte astimin temel özelliklerinden biridir. Brons hiperreaktivitesini ortaya çikarmak için kullanilabilecek uyaricilari direkt ve indirekt olarak ikiye ayirmak mümkündür. Direkt uyaricilar solunum yolundaki düz kas hücreleri veya müküs üreten hücreler gibi efektör hücreler üzerinde dogrudan etki gösterirler. Indirekt uyaricilar ise hava yolunun daralmasini efektör hücreler degil de diger bazi hücreler (mast hücreleri ve nöronal hücreler gibi) üzerinden yaparlar.Brons hiperreaktivitesinde bir uyariciyi (stimulusu) takiben bronslarda daralma olur. Uyaricilar spesifik (allerjenler ve aspirin gibi) veya non-spesifik (histamin, soguk hava gibi) olabilir. Antijenik özelligi olan maddelere özgü yanitlar alerjik astimin bir özelligidir. Özellikle ev tozu akarlari, polenler, hayvan tüy ve deri döküntüleri sik rastlanan spesifik uyaricilardir.Brons hiperreaktivitesini ölçmenin en iyi yolu bir uyarici kullanarak doz-cevap egrisi elde etmektir. Bu amaçla çesitli uyaricilar kullanilabilir. Bunlara alinan yanitlar arasinda da farklar olabilir. Ancak genellikle bir uyariciya alinan yanit o uyarici (örnegin metakolin) için spesifiktir. (Tablo1)Uyaricilar insan vücuduna çesitli yollarla verilebilir ise de en güvenli yol dogrudan solunum yoluyla vermektir. Elde edilecek yanitlarin tekrarlanabilir ve ölçülebilir olmasi için kullanilacak nebülizerlerin standardize edilmis olmasi gereklidir. Hava yolunun uyaricilara yanitini ölçmek için çesitli parametreler kullanilabilir. Bunlar: FEV1, Hava yolu rezistansi (Raw), spesifik Raw, hava yolunun spesifik kondüktansi (sGaw) ve PEFR olabilir. Bunlar arasinda FEV1 en sik tekrarlanabilir parametre olmakla beraber sGaw’ den ve akim-volüm egrisindeki vital kapasitenin %30’una denk gelen akim hizindan (Vp30) daha az sensitiftir. BHR’nin kantitatif ölçümü için genellikle verilen uyarici ile bir doz-cevap çalismasi yapilir ve ölçümü yapilan parametredeki degisime yol açan doz miktari saptanir. Bunlar arasinda en yaygin kullanilanlar FEV1 degerindeki %20’lik azalmayi ifade eden PC20-FEV1 ile dozu ifade eden PD20’dir. Klinik pratikte en yaygin kullanilan uyaricilar histamin ve metakolindir. Asagida standart bir metakolin ile provokasyon test protokolü verilmistir.